Czy mówienie dziewczynce: ?możesz wszystko? jest dla niej szkodliwe?

Czy rzeczywistość, z jaką będą się mierzyć dziewczynki w miarę swojego dorastania, nadąży za przekonaniami, które w nich takim komunikatem budujemy?

Wiele osób wychowuje obecnie dziewczynki w przekonaniu, że mogą robić wszystko co chcą oraz być kimkolwiek zechcą. Wydaje się to uzasadnione: przecież teoretycznie dziewczynki mogą podejmować te same co chłopcy aktywności, a w szkole osiągają często lepsze niż oni wyniki.

Zastanawiam się tylko czy rzeczywistość, z jaką będą się mierzyć dziewczynki w miarę swojego dorastania, nadąży za przekonaniami, które w nich takimi komunikatami budujemy. Mam co do tego obawy. Według raportu Global Gender Gap Report z 2020 roku kobiety w Europie Środkowowschodniej będą miały równy status ekonomiczny, prawny, społeczny i równe szanse w 2128 roku (1)! Czyli za 107 lat…

Czy mówienie dziewczynkom niecałej prawdy, nie okaże się dla nich zgubne w przyszłości? Carol Dweck, psycholożka rozwojowa z Uniwersytetu Stanforda (autorka tzw. koncepcji growth mindset czyli nastawienia na rozwój, o której więcej przeczytasz tutaj) powiedziała:

„Gdyby życie było jedną wielką szkołą, dziewczynki rządziłyby światem”.

Dziewczynki są socjalizowane w naszej kulturze do posłuszeństwa, zadowalania innych oraz intensywnego “starania się” – wszystkie te zachowania są pożądane i nagradzane w szkole. Problem jest jednak taki, że życie nie jest jedną, wielką szkołą. Wkraczając na rynek pracy, kobiety dowiadują się, że znane im ze środowiska szkolnego reguły gry, uległy zmianie. Tutaj już nikt nie promuje podnoszenia ręki i grzecznego czekania na swoją kolej. Przedkładanie potrzeb innych osób ponad swoje, nie przynosi sukcesów. W pracy liczą się umiejętności, które chłopcy ćwiczyli przez całą swoją edukację: asertywność, podejmowanie ryzyka czy promowanie siebie.    

Zobacz też: Jak rozmawiać z dziećmi o nierówności płciowej? 

Kto jest temu winien? 

Najgorsze jednak jest to, co kobiety robią, gdy spostrzegą tę zmianę reguł gry. Gdy zorientują się, że postawy, które do tej pory przynosiły im korzyści, teraz stają się dla nich ciężarem lub są powodem ich tępienia – obwiniają siebie. I w sumie nie ma w tym nic dziwnego. Zastanówmy się: jeśli jesteś uczona, że twój potencjał do odniesienia sukcesu jest wyłącznie twoją zasługą jako indywidualnej jednostki – że sky’s the limit i możesz wszystko – co się dzieje, gdy nagle okazuje się, że jednak nie możesz robić wszystkiego? Zaczynasz myśleć, że to z tobą jest coś nie tak. Że musisz naprawić samą siebie. Nie obwiniasz instytucji, które zbudowano na zasadach i normach skrojonych pod mężczyzn. Nie winisz systemu karcącego kobiety, które zorientowawszy się w tych normach, starają się je przyjmować, by „przebić się” w “męsko-urządzonym” świecie. ​Nie winisz powszechnych uprzedzeń, które podcinają skrzydła praktycznie na każdym etapie zawodowej kariery.   

Obwiniasz samą siebie. To ty stajesz się adresatką własnego gniewu.

Może więc czas zaprzestać wychowywania dziewczynek w przekonaniu, że sukces zależy tylko i wyłącznie od tego, jak bardzo się starają i jak intensywnie się uczą i pracują? Dziewczynki powinny wiedzieć, że wkraczają do świata, który dość często piętnuje je za to, że są kobietami. A po co? Po to, by walczyły z systemem, a nie z samymi sobą!

Czas chyba na to, by przestać wmawiać kobietom, że jedynymi barierami dla ich rozwoju są te psychologiczne. Że wystarczy być bardziej „asertywną” i „pewną siebie”, by osiągnąć sukces w każdej dziedzinie. Zamiast tego zacznijmy edukować dziewczynki i kobiety o tym, w jaki sposób płeć kształtuje ich możliwości. O tym, jak przekonania, które przyswoją na temat płci, będąc małymi dziewczynkami, będą potem wpływać na ich dalszą drogę życiową. O tym, jak środowisko pracy w wielu miejscach jest skonstruowane w sposób faworyzujący mężczyzn.   

Jeśli nie będziemy na ten temat dziewczynek edukować, gdy dorosną i staną się kobietami, nadal będą walczyć z nieustannym samokrytycyzmem, zamiast poświęcać energię na zmieniania świata i pełne wykorzystywanie swojego potencjału.