Jak sprawiać by dziewczynki dobrze się czuły ze swoją niedoskonałością? Nauczyć je podejścia do rozwiązywania problemów.
Perfekcyjna uczennica szybko się poddaje
Badania profesorki psychologii Carol Dweck wykazały, że zdolne uczennice skonfrontowane z dość trudnym, nowym dla nich zadaniem, szybko się poddawały. Napotykając trudne zadanie, które je przerosło, wolały wycofać się niż podwoić wysiłki by je rozwiązać. Zdaniem Dweck dzieje się tak dlatego, że dziewczynki często otrzymują od otoczenia pochwały za bycie „grzecznymi”, dobrymi, mądrymi, a nie za podejmowane wysiłki. W efekcie dziewczynki często wykształcają tzw. fixed mindset, czyli wiarę w to, że talent i umiejętności to coś, z czym się rodzimy i nie mamy wpływu na ich dalszy rozwój. Napotykając naprawdę skomplikowane zadanie, które będzie trudno rozwiązać, dziewczynki mogą dojść do wniosku, że nie są wystarczająco mądre by mu sprostać (“bo taka już się urodziłam”). I zamiast mocniej postarać się rozwiązywać napotkane problemy, będą raczej od nich uciekać.
Zobacz też: Jak wychowywać nieperfekcyjne dziewczynki? Część 2
Rozwiązywanie problemów
Dlatego warto uczyć dziewczynki radzić sobie z rozwiązywaniem problemów. Jak jednak je wspierać, by podejmowały wysiłek nawet, jeśli na pierwszy rzut oka problemy wydają się je przerastać? Jedna z metod to rozbijanie tych przeciwności na mniejsze części składowe, które będą wydawać się wykonalne. Podchodzenie do wyzwań w małych krokach buduje pewność i może pomóc dziewczynkom poczuć się kompetentnymi do rozwiązania całego zadania. Wszak każda podróż zaczyna się od pierwszego, małego kroku.
Umiejętność rozwiązywania problemów buduje siłę i odporność. Dlatego zamiast oferować dziewczynkom gotowe rozwiązania lub wręcz załatwiać trudne sprawy za nie, powinniśmy pomóc im sformułować problem i samodzielnie poszukiwać możliwych rozwiązań. Amerykańska organizacja nonprofit Girl Leadership proponuje dziewczynkom następującą sekwencję kroków w rozwiązywaniu problemów, którą nazwano G.I.R.L. (1):
G: Gather your choices – zrób listę możliwych rozwiązań
I: I choose – wybierz jedno z nich
R: Reasons are – uzasadnij dlaczego wybrałaś dane rozwiązanie
L: List the outcomes – pomyśl, jakie mogą być konsekwencje tego wyboru
Sekwencja ta ma pomóc dziewczynkom zorganizować ich myśli i wygenerować kilka potencjalnych opcji rozwiązania danego problemu, a w konsekwencji zdobyć poczucie większej kontroli. Zmusza je do myślenia na dwa kroki naprzód i pomyślenia o efekcie, jaki chciałyby osiągnąć.
Twórcy sekwencji argumentują, że jeśli dziewczynki wiedzą dlaczego dokonują określonego wyboru, wówczas stają się bardziej odpowiedzialne za własne decyzje. A gdy wyobrażą sobie efekt końcowy danej strategii zanim jeszcze ją wybiorą, mogą zmienić zdanie zanim wykonają krok, którego będą później żałować.
Organizacja Girl Leadership zachęca by wykorzystywać tę sekwencję podczas pracy z dziewczynkami w momencie gdy doświadczają trudnych wyzwań. Im więcej praktyki i ćwiczenia takiego podejścia, tym szybciej dziewczynka ma szansę nauczyć się stosować tę metodę samodzielnie w swojej głowie – również w momencie doświadczania problemu.
Przykładowym problemem, z jakim może się zmagać dziewczynka jest np. wiedza o tym, że jedna z koleżanek obgaduje ją za jej plecami. Zastosowanie schematu G.I.R.L. mogłoby wówczas wyglądać tak:
- Zrób listę możliwych rozwiązań, co możesz zrobić?
- Przestanę z nią rozmawiać
- Poproszę ją, by przestała mnie obgadywać
- Zapytam ją czy nie jest na mnie zła
- Zapytam ją dlaczego to robi
- Zapytam inne koleżanki czy wiedzą, co się dzieje
- Porozmawiam z kimś dorosłym
- Też będę o niej mówić za jej plecami
2. Wybierz jedno z nich
Zapytam ją dlaczego to robi
3. Uzasadnij, dlaczego wybrałaś dane rozwiązanie
Chcę dać jej szansę by powiedziała mi jak się czuje
4. Pomyśl, jakie mogą być konsekwencje Twojego wyboru
- Może mnie przeprosić i przestać obgadywać
- Może zaprzeczyć
- Może się na mnie zezłościć
- Może mnie przeprosić i nadal mnie obgadywać
Rozłożenie problemu na czynniki pierwsze w ten sposób będzie wzmacniające i może zwiększyć szansę na podjęcie próby zmierzenia się z wyzwaniem.
Gdy dziewczynka podejmie wybrane działanie, warto potem porozmawiać z nią o efektach, bez ich oceniania. Rozmowa o tym co poszło dobrze, a co mogłoby pójść lepiej pomoże jej czerpać z tej sytuacji naukę na przyszłość.
W następnym artykule opiszę kolejną strategię pomagająca dziewczynkom radzić sobie z własnym dążeniem do perfekcji.
Zobacz też: Jak wychowywać nieperfekcyjne dziewczynki? Część 1
Źródło:
- “Problem solving with G.I.R.L”, www.leanintogether.org, data dostępu 2.01.2019
